Renkli Fotoğrafta Kompozisyona Kısa Bir Bakış

(İkinci bölüm – Kompozisyon İlkeleri)

“Renkli Fotoğrafta Kompozisyon”, yazı serisinin temeli “Renkli Fotoğrafçılar İçin Renkler Teorisi” ile başlar. Bu nedenle, “Kompozisyon”a girmeden önce, “Renkli Fotoğrafçılar İçin Renkler Teorisi”ni ve “Renkli Fotoğrafta Kompozisyon” un birinci bölümünü okumanızı öneririm.

Kısaca “kompozisyon”, bir fotoğraftaki görsel öğelerin estetik olarak yerleştirilmesi veya düzenlenmesi olarak tanımlanabilir demiştik.

Bir fotoğrafın kompozisyonunun başlıca iki kısım olduğunu ve “Görsel öğeler” kısmını daha önceki yazımızda görmüştük.

Bu yazımızda “Kompozisyon İlkeleri”nden bahsedeceğiz.

Kompozisyon ilkeleri, görsel öğelerin nasıl uygulamasını gerektiğini öneren kuramsal çerçevelerdir. Fotoğraf sanatında kural yoktur ama bunlar, uzun yıllar deneyimlerden geçmiş, pek çok sanatçı tarafından kabul edilen pratik uygulamalardır.

Başlıca kompozisyon ilkeleri şunlardır:

· Çarpıcılık

· Kontrast

· Vurgu

· Hareket

· Ritim

· Denge

· Birlik

· Çeşitlilik

Şimdi bu ilkelere sırası ile kısaca bir göz atalım:

ÇARPICILIK [Impact]:

Çarpıcılık, bir fotoğrafı ilk kez gördüğünde, izleyicide güçlü bir görsel etki yaratan, onu etkileyen ve ilgisini çeken algıdır.

Çarpıcılık, oldukça öznel bir algıdır; Çoğu insan fotoğrafı kendi hissettiği, kişisel çekiciliğe göre yargılar. Görüntünün izleyiciler üzerinde etkisi farklı olabilir veya hiçbir etkisi de olmayabilir.

Çarpıcı görüntüler, ilk bakışta izleyicilerde mutluluk, üzüntü, güzellik, öfke, gurur vb. yoğun duygular uyandırır.

KONTRAST[Contrast]:

Kontrast, fotoğraftaki bir objeyi, diğer görsel öğelerden veya arka planından ayırt edilebilir hale getiren çarpıcılıktır. Zıt öğelerin ve etkilerin düzenlenmesini ifade eder.

Renkli fotoğrafta görülen başlıca kontrast türleri:

• Renk kontrastı

• Büyük/Küçük kontrastı

• Ton kontrastıdır.

Örneğin: Renk çarkında birbirinin karşısında olan renkler, büyük ve küçük şekiller, açık ve koyu renkler birbiri ile kontrast yaratır.

Kontrast bir fotoğrafta çeşitlilik, görsel ilgi ve drama yaratmak için kullanılabilir.

VURGU[Emphasis]:

Vurgu, bir fotoğrafın ilgi çeken alanını ifade eder. Genellikle izleyicinin ilk baktığı yerdir. Fotoğrafçılar, çeşitli görsel öğeleri kullanarak vurgu yaratabilirler.

Fotoğrafta kullanılan başlıca vurgulama teknikleri:

• Renklerle vurgulama

• Büyüklük farkı ile vurgulama

• Seçici odaklanma ile vurgulama

HAREKET (Movement):

Hafif fulü motosikletliler fotoğrafa bir hareket getiriyor.

Fotoğrafta hareket iki şekilde düşünülebilir;

Fotoğrafçılar, çeşitli görsel öğeleri ve kompozisyon ilkelerini kullanarak hareketi ima edebilirler veya izleyicinin gözünü çizgiler, şekiller veya renkler gibi görsel öğelerle yönlendirerek fotoğrafta görsel bir akış sağlayabilirler.

Hareket, bir eylemi gösterir ve fotoğrafa canlılık katar.

RİTİM (Rhythm):

Ritim, bir fotoğrafta hareketi veya bir eylemi ima eden bir kompozisyon ilkesidir.

Genellikleçizgiler, şekiller ve renkler gibi görsel öğelerin tekrarlanması ile oluşturulur.

Fotoğrafta görsel bir tempo yaratır ve izleyicinin gözünün takip edebileceği bir yol sağlar.

Fotoğrafa dinamizm katarak, estetik görüntüler yaratabilir.

ORAN [Proportion]:

Ayakkabının orantısız görüntüsü dikkati çekiyor.

Oran, bir fotoğrafın çeşitli bölümleri arasındaki boyut ilişkileridir. Görüntüleri hafızamızdaki referans boyutlarla kıstaslarız. En iyi bilinen referans insan boyutlarıdır. Beklenenin dışında orantısız bir görüntü, izleyicinin hemen dikkatini çeker.

Fotoğrafçılar bazen görüntüye derinlik veya perspektif vermek veya dramatik algılar yaratmak için de bu ilkeyi kullanırlar.

GÖRSEL DENGE[Balance]:

Asimetri – Daha aydınlık sağ taraf, daha büyük sol yüzeyi görsel olarak dengeliyor.

Bir fotoğraftaki her öğenin zihnimizde, diğer öğelere göre belirli bir görsel ağırlığı vardır.

Fotoğrafta denge, bir kompozisyondaki görsel ağırlığın dağılımını ifade eder.

Bir fotoğrafta, dengeli bir görüntüye ulaşmak için görsel ağırlıklar, denge izlenimi verecek şekilde, dikkatlice düzenlenmelidir.

İyi dengelenmiş bir görüntü, fotoğrafta bir istikrar ve bütünlük duygusu yaratır. Dengesiz bir görüntü ise, fotoğrafta uyuşmazlık veya huzursuzluk yaratır.

Fotoğrafta denge algısı yaratacak başlıca üç teknik vardır:

• Simetrik denge (görüntünün her iki tarafında eşit ağırlık algısı)

• Asimetrik/Simetrik olmayan denge (büyük fakat hafif ile küçük fakat ağır dengesi)

• Radyal veya Işınsal denge (Bir merkezden yayılan ışınlar halindeki denge)

UYUMLULUK (Harmony):

Her öğenin diğerlerine uyması ve desteklemesi gerek.

Fotoğrafta uyumluluk, görsel öğelerin estetik bir bileşimidir, fotoğrafın bütünlüğünü, tutarlı ve eksiksiz göründüğünü ifade eder.

Görüntünün tümünde bir bütünlük ve beraberlik duygusu yaratmak için, fotoğrafın çizgi, şekil, biçim, renk, doku gibi öğeleri, fotoğrafa uyumluluk getiren araçlar olarak kullanılabilir.

ÇEŞİTLİLİK[Variety]:

Çeşitlilik, bir kompozisyonda birbirinden farklı fakat görüntüyü tümleyen öğelerin birlikte görüntülenmesini ifade eder.

Bir fotoğrafta farklı şekiller, boyutlar ve renkler kullanılarak çeşitlilik sağlanabilir.

Çeşitlilik, dikkati çekmek ve izleyicinin gözünü fotoğrafa yönlendirmek için kullanılabilir.

SON SÖZ:

İyi bir fotoğraf kompozisyonu yapabilmek için kompozisyon öğelerini ve ilkelerini öğrenmek önemlidir.

Fotoğraf çekiminde uzmanlığa ve başarıya bir günde erişilemez. Kompozisyon kurallarını bilinçli olarak kullanabilmek için temel ilkeleri anlamak ve özümsemek çok önemlidir.

Bütün bu bilgilerin fotoğrafçı için ikinci doğa olması, düşünmeden uygulayabilmesi zaman alacak, çok pratik yapmak gerekecektir.

İyi bir fotoğraf sanatçısı olmak istiyorsanız, usta klasik ressamları inceleyin, onların kompozisyon öğelerini ve ilkelerini nasıl kullandıklarına bakın. Işık ve gölgeleri, renkleri nasıl kullandıklarını, kompozisyon kurallarını nasıl uyguladıklarını inceleyin.

AKIN ÖKTEM

Yirminci asrın ilk yarısında, Karadeniz Ereğli’de doğdu. Emekli kimya mühendisi.

Mühendislik hayatı dışında, fotoğraf sanatı ile de ilgilenen Akın Öktem, fotoğrafa güzel sanatların bir dalı olarak yaklaşır.

Renklere karşı açıklanamaz bir takıntısı var. Renkler çeşitli duygular uyandırır, tonlarının derinliği ve uyandırdıkları duygular farklıdır.

Onun için renkler sadece yaşamın bir parçası değil, aynı zamanda yaşamın kendisidir,

kendini ifade etmenin ve etrafımızdaki dünyayı anlamanın bir yoludur bu.

Her şeyde sebep ve mantık arar. Şimdi de “fotoğraf ve nöroestetik” konusunda bilgi edinmeğe çalışıyor.

Vakti zamanında, birkaç kamera kulübünde kuruculuk, yöneticilik ve yarışma hakemliği yaptı. Çeşitli karma sergilere katıldı, dereceler aldı. Bir çok kamera kulübünde ve okulda, renk teorisi ve fotoğraf kompozisyonu üzerine ders verdi, söyleşi ve sunum yaptı.

Halen USA’da yaşıyor.