“Fotoğrafçılar İçin Renkler Teorisi”nin 2.ci bölümüne başlamadan önce bazı hatırlatmalarda bulunalım:
Renkli fotoğrafta “Renkler Teorisi” temel bir konudur. Eğer okumadıysanız, size renkler teorisinin birinci bölümü ile başlamanızı ve bu konuyu mantıksal bir sıra ile izlemenizi öneririm.
Özet olarak, “Renkler Teorisi”nin 1. Bölümünde, “görünür ışığın” elektromanyetik dalgaların bir parçası olduğunu, ve “Renkler Teorisi” nin, renkler ve renk kombinasyonları arasındaki ilişkileri anlamamıza yardımcı olduğunu öğrendik.
Renkler arasındaki ilişkiler, görsel olarak bir “Renk Çarkı” ile simgelenebilir.
Çeşitli renk düzenlerinin farklı renk çarkları ve farklı ana renkleri vardır. Biz fotoğrafçılar için genel olarak üç temel renk düzeni vardır: KYM [RGB], KSM [RYB] ve CMgS [CMY].
Yazımızın bu ikinci bölümünde, bir dijital fotoğrafçı olarak, kısaca, renkler arasındaki ilişkilere bakacağız, fotoğraflarınızda renkli görsel elemanları ve renkleri daha uyumlu kullanabilmek veya seçebilmek için bazı “yönlendirici öneriler” ve “pratik kurallar” öğreneceğiz.
Bazı Renk Terminolojisi
Biz fotoğrafçılar, ressamlar gibi renkleri karıştıramayız ve istediğimiz renkleri oluşturamayız. Fakat bazı terminolojileri ressamlarla paylaşıyoruz.
Burada rengin birkaç temel özelliklerine bakalım:
• Her şeyden önce, rengin bir adı vardır. Sarı veya yeşil gibi. Bazen buna “kroma” da denir.
• Renk tonu: Aslında bu bir ressam terimidir. Pratikte “beyaz” veya “siyah” katılan renklerdir. “Açık renk/Açık ton” veya “Koyu renk/Koyu ton” terimleri kullanılır. “Donuk” dediğimiz tonlar, siyah ile beyazın karışımı olan, “gri” eklenen renklerdir
• “Rengin Doygunluğu”, rengin yoğunluğunu gösterir. Pratikte “doygunluk”, rengin “canlılığını” gösterir.
Renklerin bazı özellikleri:
Bir renk tonunun açıklık ve koyuluk derecesine ton değeri veya valör denir.
Renk özelliklerini daha iyi anlamak için aşağıdaki şekle kısaca bir göz atalım:
Soğuk / Sıcak Renkler
Biz bazen renkleri, “soğuk” veya “sıcak” renkler olarak da sınıflandırırız. Bu aslında yaşam deneylerimizden geliyor.
Örneğin, Sıcak renkler olarak kırmızı, sarı, turuncu gibi renkleri düşünebiliriz. Bunlar ateş veya güneş gibi sıcaklık hissi uyandıran renklerdir. Soğuk renkler ise mavi, yeşil, camgöbeği/cyan gibi renklerdir. Bizde bir serinlik hissi uyandırırlar, çünkü bize deniz ya da buz gibi şeyleri hatırlatırlar.
Fotoğrafta görüntünün renklerini etkileyen bir başka kavram da “Işığın Renk Sıcaklığı”dır. Bu bir ışık kaynağının tayf özellikleriyle ilgili, teknik bir konudur. İleride, ayrı bir yazımızda bahsedeceğiz.
Renk Uyumu
Şimdi biraz da “Renk Uyumu” kavramını konuşalım.
Renk uyumu, bir fotoğraftaki renkli görsel elemanların seçilmesi ile ilgilidir. Fotoğrafta kullanılan tüm renkli görsel elemanların estetik olarak göze hoş gelecek şekilde seçilmesi ve görüntüdeki tüm renklerin, amaçlanan görsel etkiye katkıda bulunması ile ilgilidir.
“Renk Uyumu” renkler arasındaki ilişkiyle ilgili olduğu için “Renk Teorisi” nin bir parçasıdır. Fakat aynı zamanda, uyumlu renk seçimi ile de ilgilidir. Bu nedenle, “Fotoğrafik Kompozisyon”un da bir parçasıdır.
Çatışan renkler
Bazı renk kombinasyonları gözü rahatsız eder. Biz onlara “çatışan renkler” diyoruz.
Fotoğraflarda çok istenmeyen, izleyicinin gözüne batan veya rahatsız eden renk kombinasyonları olabilir. Fakat bazen de çatışan renk kombinasyonlarını bilinçli kullanarak, çok çarpıcı görüntüler oluşturabilirsiniz.
Goethe’nin Renk Oranları (KSM)
Biz fotoğrafçılar, görüntülerimizde renkleri çeşitli kombinasyonlarda, uyumlu bir şekilde seçebilir ve kullanabiliriz. Alman yazar Goethe, 1800’lerde renkler üzerinde bazı çalışmalar yapmış, gözlemlerini ve düşüncelerini “Renk Teorisi” adlı bir kitapta yayınlamış.
Bunlardan biri de estetik renk kombinasyonu önerileridir. Bugün bile renkli fotoğrafta genel kural olarak kullanılmaktadır.
Goethe’ye göre, bir görüntüde (fotoğraf) renkler –kapsadıkları alan olarak– bu oranlarda kullanılırsa, estetik bir görüntü yaratmakta ve göze daha hoş görünmektedir.
Bütün bu temel bilgilerden sonra, şimdi fotoğraflardaki renk düzenlerine dönelim:
Tek Renkli/ Monokromatik Renkler
Tek renkli veya monokromatik dediğimiz fotoğraflar, renk çarkındakı bir tek rengi veya yalnızca siyah/beyazı kullanırlar. Bu tek renk, en doygundan, en açığa kadar, aradaki bütün tonları kapsayabilir.
Monokromatik fotoğraflarda ince detaylar, ara tonlara karışarak kaybolur ve fotoğrafı basitleştirir. Algılanması daha kolay hale gelir.
Tek renk ve onun tonlarından oluşan bir renk düzeni, genellikle izleyicide, huzur veren bir etki yaratır. Bazen de güçlü tek renk tonları ve gölgeler, dramatik bir fotoğraf oluşturmak için kullanılabilir.
Renk Kombinasyonları/Düzenleri/Paletleri
Şimdi çeşitli renk kombinasyonlarına bir bakalım. Biz bunlara “Renk Düzeni” veya “Renk Paletleri” de diyoruz. Bu kombinasyonlar genellikle renk bakımından, fotoğraflarda estetik görüntüler yaratmak için kullanılır.
Bunlardan ilki “Tamamlayıcı Renkler”dir. Şimdi sırası ile KYM [RGB]renk düzenine kısaca bir göz atalım.
Tamamlayıcı Renk Düzeni [Complementary Colors]
“Tamamlayıcı Renkler”, renk çarkında birbirinin karşısında olan renklerdir. Burada menekşe ve yeşil ışığı karıştırırsak, birbirinitamamlayan renkler olarak beyaz ışık elde ederiz.
Tamamlayıcı renkler, hem renk kontrastı, hem de soğuk/sıcak kontrastı yaratıkları için, fotoğraflarda en yüksek renk kontrastı oluştururlar.
Benzer Renk Düzeni[Analog Colors]
Benzer renkler, renk çarkında yan-yana olan renklerdir.Çok az kontrast vermelerine rağmen, genellikle huzur veren kompozisyonlar oluştururlar.
Benzer renkler sıklıkla doğada bulunur. Örneğin, sonbaharda bazı ağaçların yapraklarında bu renkleri görebilirsiniz.
Ayrışık-Tamamlayıcı Renk Düzeni [Split-Complementary colors]
Ayrışık-Tamamlayıcı renk paleti, tamamlayıcı renk paletinin bir çeşitlemesidir. Bu renk paletinde, bir ana renk ve onun tamamlayıcısının iki yanındaki renkler kullanır.
Ayrışık-Tamamlayıcı renkler, fotoğrafta oldukça yüksek bir kontrast sağlar. Bu renk düzeni, renkli fotoğrafa yeni başlayanlar için genellikle iyi bir seçimdir.
Analog-Tamamlayıcı Renk Düzeni[Analogous-Complementary Colors]
Benzer tamamlayıcı renk paleti, renk çarkındaki dört-altı rengi birden kullanır. İyi uyumlu renkler istiyorsanız bu paleti, kullanmanızı öneririm.
Bu palet için, ana renk olarak istediğiniz rengi seçin. Ardından tamamlayıcı rengini ve onun her iki yanındaki iki veya üç rengi seçin.
Burada dikkat edilmesi gereken nokta, çok fazla renk kombinasyonu olursa, kompozisyonda karmaşıklığa yol açabilir ve izleyicinin dikkatini dağıtabilir.
Üçlü veya Üçgen Renk Düzeni [Triadic Colors]
Triadik renkler, renk çarkının etrafında konumlanan bir eşkenar üçgenin uçlarındaki üç renkten oluşur. Burada amaç, estetik bir üçlü renk uyumu oluşturmaktır.
Kompozisyonda her üç renkte eşit derecede önemli olduğundan, renkler çok dikkatli dengelenmelidir.
Üç renkten en az birisi soğuk veya sıcak renklerden oluşacağından, soğuk/sıcak renk dengesine ve çatışan renklere dikkat edilmesi gerekir.
Dikdörtgen Renk Düzeni [Tetradic Colors]
Tetradik dediğimiz bu renk düzeni, renk çarkının 4 rengini kullanır.Temelde, iki tamamlayıcı renk çifti olarak, dört renk kullandığı için, renk açısından zengin bir palettir.
Tetradik palet kullanırken, kompozisyonunuzdaki sıcak/soğuk renkler arasındaki dengeye ve renklerin çatışmamasına dikkat etmek gerekir.
Burada dijital “Fotoğrafçılar İçin Renkler Teorisi”nin kısa bir özetini verdik.
“Renkler Teorisi” “Renkli Fotoğrafta Kompozisyona Giriş” serimizin ilk bölümüdür.
Bundan sonraki bölümlerde “Renkli Fotoğrafda Kompozisyon” konusunu işleyeceğiz.
Umarım bu bilgiler sizin fotoğraf sanatınızı geliştirmenizde yardımcı olur.
© 2023 Copyright FOTORAMA101/ Her hakkı mahfuzdur.
AKIN ÖKTEM
Yirminci asrın ilk yarısında, Karadeniz Ereğli’de doğdu. Emekli kimya mühendisi.
Mühendislik hayatı dışında, fotoğraf sanatı ile de ilgilenen Akın Öktem, fotoğrafa güzel sanatların bir dalı olarak yaklaşır.
Renklere karşı açıklanamaz bir takıntısı var. Renkler çeşitli duygular uyandırır, tonlarının derinliği ve uyandırdıkları duygular farklıdır.
Onun için renkler sadece yaşamın bir parçası değil, aynı zamanda yaşamın kendisidir, kendini ifade etmenin ve etrafımızdaki dünyayı anlamanın bir yoludur bu.
Her şeyde sebep ve mantık arar. Şimdi de “fotoğraf ve nöroestetik” konusunda bilgi edinmeğe çalışıyor.
Vakti zamanında, birkaç kamera kulubünde kuruculuk, yöneticilik ve yarışma hakemliği yaptı. Çeşitli karma sergilere katıldı, dereceler aldı. Bir çok kamera kulubünde ve okulda, renk teorisi ve fotoğraf kompozisyonu üzerine ders verdi, söyleşi ve sunum yaptı.
Halen USA’da yaşıyor.
Bize Ulaşın