Net Alan Derinliği

“Kadrajda net olan alan ne kadar, net alan dışında kalan alan (yani flu alan) ne kadar olacak?” sorusuna vereceğimiz cevap kolay gözükse de, aslında deklanşöre basmadan evvel bu kavramın farkında olup olmadığımızın önemi, doğru cevabı verip veremememizle yakından ilgilidir.

Net Alan Derinliği kavramı üzerinde konuşurken sadece nasıl arttırılır veya nasıl azaltılır sorunsalına odaklanmadan evvel, bizim bu kavramı doğru algılayıp algılamadığımız aslında önümüze çıkar.

Bir kadrajı çekmeden evvel o kadraj ile ilgili zihni ön çalışma yapmalıyız. Ancak bu sayede örneğin doğru diyafram değerini seçebilir, doğru uzaklıkta durabilir veya doğru odak uzaklığında bir objektif ile konuya çalışabiliriz.

İçinde An’ı yakalama amacı olmayan manzara çalışmalarında, Net Alan Derinliği kadraj kurgusunun önemli bir ayağını teşkil eder. Ancak Biricik An kavramı devreye girdiğinde ister istemez enstantane hızı daha büyük bir önem kazanır, ki bu da diyaframı açmak yani Net Alan Derinliği düşüncesini ikinci plana almak sonucunu doğurur.

Net Alan Derinliği kavramı hangi koşullarda artar, hangi koşullarda azalır ?

Bu küçük kavramsal girişin ardından kadrajımızın toplam yüzeyinde daha fazla alanda net alan oluşması anlamına gelen Net Alan Derinliği kavramı hangi koşullarda artar, hangi koşullarda azalır sorusuna odaklanalım. Net Alan Derinliğini arttıran ya da azaltan üç önemli etken vardır:

1) Diyafram,

2) Konuya Olan Uzaklık,

3) Kullanılan Objektifin Odak Uzaklığı,

1) Diyafram:

Diyafram seçimi,Net Alan Derinliği üzerindeki en etkili yollardan birisidir. Çok basit bir diyafram değişikliği hamlesi ile kadrajın içinde oluşacak net alanı kolayca arttırıp azaltabiliriz. Foto 01’de görüldüğü üzere diyaframı çok açarak f/2,8 değerine taşırsak neredeyse sadece aktif netlenen leke net olarak kalırken önde ve arkada netsiz flu alan hızla artmaya başlar. Foto 02’de diyaframı f/11 değerine kıstığımızda netlenen lekenin yanında onun ardındaki (ortadaki) ikinci leke de Net Alan içine dahil olmuş olur. Foto 03’te ise diyafram f/32’ye kadar kısıldığında neredeyse kadrajın tümüne yayılan bir Net Alan ile karşılaşırız.

Özet olarak;

Diyaframı açtıkça (sayı olarak küçük sayılara doğru gittikçe) Net Alan azalır (flu alan artar).

Diyaframı kıstıkça (sayı olarak büyük sayılara doğru gittikçe) Net Alan artar (flu alan azalır).

2) Konuya Olan Uzaklık :

Net Alan Derinliği durumunu ikinci olarak etkileyen faktör konuya olan uzaklıktır. Örneğin Foto 04’de görüleceği üzere; 100 mm bir objektif ile 1,2 metre mesafeden bir kadraj yaptığımızda net alan netlenen nesnenin ön kısımda büyük bir alanında netliği kadraja taşımışken, Foto 05’te görüleceği üzere eğer bu mesafe 0,5 metreye düşerse netlenen alanın dahi büyük bir bölümü flu alana kaçar.

Özetlersek; konuya yaklaşmak Net Alan’ı daraltırken, konudan uzaklaşmak Net Alan’ı arttırır.

3) Kullanılan Objektifin Odak Uzaklığı:

Üçüncü faktör kullanılan objektifin odak uzaklığıdır. Daha geniş açı bir objektif kullanıldığında daha geniş bir alan Net Alan olarak oluşurken, Dar açı objektiflere doğru gittiğimizde Net Alan kendiliğinden daralır.

Özetlersek; Geniş Açı objektiflerde Net Alan kendiliğinden büyürken, dar açı (tele) objektiflerin yarattığı Net Alan kendiliğinden daralır.

Sonuç olarak; netlediğimiz lekenin dışında kalan alanların flu olmasını istiyorsak açık diyafram, yakın mesafeden çekim, tele objektif kullanımı önerilirken, manzara fotoğrafı çekimi gibi neredeyse tüm kadrajın Net Alan içinde kalmasını istediğimiz durumlarda ise diyaframı kısmak, daha uzak mesafeden çekim ve daha geniş açı kullanımı gereklidir.