14 Zirve: Hiçbir Şey İmkânsız Değildir

(14 Peaks: Nothing Is Impossible)

Bu sefer özellikle 90’lı yıllarda uğraştığım dağcılık sporu üzerine bir filmden bahsedeceğim. Gerçi sadece dağcılık değil, inancın ve pes etmemenin hikâyesi. Aynı zamanda bu platformda ilk defa bir belgesel film üzerine de yazmaya çalışacağım.

Çoğu insan sorar, dağa ne için çıkıyorsunuz diye. Dağcılar arasında da şöyle bir cevap gelişmiştir. ”Orada olduğu için” Evet, dağlar hep oradadır. Yerlerinden kımıldamadan dünya varoldukça da orada olacaklardır. Aslında dünyanın tektonik hareketlerinden oluşan bu yükseltiler basit birer coğrafi oluşumdur. Ama insanlar küçüklü büyüklü bu yükseltilere çeşitli anlamlar yüklemişlerdir. Bu ulaşılamaz gibi gözüken yükseltiler, civarında yaşayan insanlar için yüce varlıklardır. Her toplum kendi meşrebince dağlar hakkında efsaneler yaratmışlar. Kimi zaman püskürünce korkmuşlar, çoğu zaman bu devasa varlıklara sonsuz saygı beslemişlerdir. Dağlar tabiatın en güzel varlıklarından olmakla birlikte, aynı zamanda saygı duyulası bir tehlikeye de sahiptirler. Bir dağın içinde dolaşmak, zirvesine ulaşmak, saygı ve sevgiyle mümkün olur. Bu düşünceye sahip olmayan insanları ”dağ kabul etmez” diye bir inanış vardır.

Dağcılığı spor için yapanlar için de bu inanışlar geçerlidir. Sadece sevgi saygı yetmez. Ardında çok yoğun bilgiler, deneyimler, vücudunuz ve zihniniz üzerinde terbiye de gerekir. Çok uzun bir liste oluşturacak bu yetiler için burada üzerinde durmayacağım. Şunu söyleyebilirim, bu yetilere sahip olmayan ve haddini aşanlar, dağ tarafından şiddetle cezalandırılırlar.

Bu girizgâhtan sonra gelelim filmimize. Hemen şundan da bahsetmek gerekir, çünkü filmin adından da anlaşılacağı üzere dünyada 8.000 metreyi aşan 14 tane dağ vardır. Himalayalar’da bulunan bu zirveler aynı zamanda yeryüzündeki en ulaşılmaz noktalardır. Dağcılığın bir kolu olan yüksek irtifa tırmanışlarının da en zor kısımlarıdır.

Nepal’de doğan Nirmal Purja, ülkesinin ve ailesinin kısıtlı imkanlarıyla yaşamaya çabalar. Bu dar yaşamdan kurtulmak için üstün bir savaş gücü olan Gurka birliklerine katılır. Bir süre sonra da Birleşik Krallık özel birliklerine katılmak için başvurur. Bu sayede hem daha çok gücünü gösterecek, hem de dünyayı gezerek ailesinin geçimine büyük katkı sağlayacaktı. Bir keresinde girdikleri bir çatışmada ölümün eşiğinden de dönmüştü.

Project Possible

Bütün bu yaşadığı maceralar, eşine ve ailesine rahat bir yaşam sağlaması, içinde başka bir şeylerin kıpırdamasına engel olamıyordu. Sonunda istifa ederek büyük bir maceraya atılmaya karar verdi. 14 adet 8.000 lik zirveyi ilk tamamlayan dağcılığın süper starı Reinhold Messner bu işi 16 yılda becerebilmişti. En hızlı tamamlayanın süresi de 7 yıldı. Nirmal Purja, Project Possible adını verdiği bir proje ile bu işi 7 ayda yapmaya karar verir.

Herkes bunun imkansız olduğuna inandığından destek bulmakta çok zorluk çeker. Doğuştan inatçı ve geri çekilmeyen bir karaktere sahip olan Nirmal Purja sonunda istediğine erişir. Tamamen Nepalli şerpalardan oluşan küçük bir ekip kurar. Bu aynı zamanda Batılı dağcılara verilen bir onur mücadelesidir.

Nirmal Purja’nın felsefesi

Sonunda 14 dağı teker teker çıkmaya başlarlar. Her dağa tırmanış esnasında film geri dönüşlerle Nirmal Purja’nın hayatından kesitler yansıtır. Bu zorlu zirvelere çıkarken ailesinin geçimi, annesinin hastalığı gibi meseleler de kafasını kurcalamaktadır. Bir keresinde 8.000 metrede can çekişen bir dağcıyla karşılaşırlar. Bu irtifalarda birini tutup aşağıya indirmek imkansız bir durumdur. Ne kadar yoluna devam etmesinde ısrar etseler de, Nirmal Purja’nın felsefesinde kimseyi geride bırakmak yoktur. Bu uğurda oksijen tüpleri tükenir ve beyin ve akciğer ödemi tehlikesiyle karşılaşarak hayatını ve projeyi riske sokar.

Dünyanın en yüksek zirvesi Everest’e çıkarken çektiği bir fotoğraf bütün dünyada yankı bulur. Zirve yolunda yüzlerce dağcı kuyruk olmuş beklemektedirler. Sonunda tek bir zirve kalır. Shishapangma Dağı Çin hükümetinin kontrolü altındadır ve Çinliler tırmanmasına izin vermezler. Nepal Hükümeti ve tüm dünyadan gelen mesajlar Çin’i yumuşatır ve engeli kaldırırlar. Nirmal Purja ve arkadaşları artık dünyanın tanıdığı, hayranlık beslediği insanlardır. Ama yine de şunu demekten kendini alamaz. ”Bu işi beyaz ve Avrupalı bir dağcı yapsaydı şimdikinden on kat daha çok haber değeri olurdu.” İmkansız gibi gözüken bu proje 7 aydan bile daha kısa sürede tamamlanır.

Bir Netflix belgeseli olan filmde Reinhold Messner, yine ünlü bir dağcı olan filmin yapımcısı Jimmy Chin, Nirmal Purja’nı eşi Suchi Purja ve ağabeyi Kamal Purja, ünlü dağcılar Conrad Anker ve Klára Kolouchová ile röportajlar yer alır. Filmin yönetmeni de Torquil Jones‘tur.

“14 Zirve: Hiçbir Şey İmkânsız Değildir” filminin tanıtım videosu için tıklayınız.